Marktonderzoek – Thuiswerken in tijden van Corona

‘Werk en blijf zoveel mogelijk thuis’ luidt het advies om verdere verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Vanaf maart 2020 zijn daarmee veel kantoren gesloten en werkt heel Nederland vanuit huis. Goed voor de verspreiding van het virus, maar wat doet deze regeling met de lichamelijke en geestelijke gezondheid van werkend Nederland?

Welkom bij het onderzoek over vitaal thuiswerken in tijden van Corona. Met dit onderzoek willen we meer inzicht creëren in de gevolgen van het feit dat heel Nederland, als gevolg van de lockdown, vanuit huis werkt.

De resultaten van dit onderzoek zijn voortgekomen door het uitzetten van een vragenlijst onder de medewerkers van een aantal van onze klanten. Uiteindelijk is de vragenlijst volledig ingevuld door 114 medewerkers die vooral in de groot zakelijke markt werkzaam zijn. In deze vragenlijst hebben we deelnemers diverse stellingen aangeboden waarmee we inzichtelijk hebben gemaakt welke fysieke en mentale gevolgen het thuiswerken heeft. De vragenlijst is daarbij uitgezet in een periode van de lockdown waarin de scholen en kinderdagverblijven open waren.

Algemene resultaten onderzoek

Aan dit onderzoek hebben 117 medewerkers deelgenomen. Hiervan hebben 114 deelnemers de vragenlijst volledig ingevuld. Van alle respondenten was 76% vrouw. De gemiddelde leeftijd was 46 jaar. Uit het onderzoek is gebleken dat 92% van de respondenten een zittend beroep uitvoert en 90% zijn of haar werk vanuit huis doet.

De fysieke gevolgen voor het thuiswerken

Een op de vier medewerkers ervaart meer fysieke klachten als gevolg van het thuiswerken.

Een hoog aantal wanneer je je realiseert dat ruim 70% van alle medewerkers in Nederland op dit moment vanuit huis werkt. Er zijn meerdere redenen aan te wijzen waardoor mensen meer fysieke klachten ervaren. In de eerste plaats beschikken we thuis over minder goede werkomstandigheden. Mensen hebben geen instelbare tafel of bureau en moeten soms noodgedwongen aan de keukentafel zitten.

Een tweede probleem wat in dit onderzoek naar voren komt is dat 36% van de respondenten aangeeft dat ze minder bewegen door het thuiswerken. Doordat medewerkers niet meer naar kantoor gaan missen we een groot deel van onze beweegmomenten. Zo vergaderen we alleen nog vanachter de computer. Lopen we niet meer langs bij een collega en staat de koffie en lunch vaak binnen handbereik. Als we die tijd al nemen, want 27% van de respondenten geeft daarnaast aan dat ze thuis minder vaak een pauze nemen om zichzelf op te laden.

Het is dus niet vreemd om te zien dat 17% van de ondervraagden aangeeft dat ze zich minder fit voelen dan in de tijd dat ze nog naar kantoor gingen. Als gevolg van de suboptimale werk omstandigheden, het gebrek aan pauzes en de verminderde hoeveelheid beweging, ontwikkelen we meer fysieke klachten.

De mentale gevolgen van het thuiswerken

Thuiswerken maakt medewerkers productiever.

Kijken we naar de resultaten dan zie we dat 65% van de respondenten aangeeft dat ze vanuit huis geconcentreerder kunnen werken. Bijna 50% zegt dat ze minder makkelijk worden afgeleid en 49% geeft aan dat ze in vergelijking met het werken op kantoor productiever zijn. Al met al, zien we dat het thuiswerken ook minder stress oplevert. Ruim 1 op de 5 respondenten geeft aan dat ze het werk vanuit huis als minder stressvol ervaren. Ondanks de minder ideale werkomstandigheden op fysiek gebied, lijken medewerkers dus wel meer werk te kunnen verzetten.

De resultaten van dit onderzoek komen ook naar voren uit de gesprekken die wij voeren met onze klanten. Aan het begin van de lockdown was er bij veel organisaties de angst dat medewerkers thuis minder productief zouden zijn wegens het gebrek aan sociale controle en direct toezicht. In de praktijk blijkt dit dus niet het geval. Organisaties merken dat er vaak juist meer tot stand komt wanneer mensen de gelegenheid krijgen om thuis te werken.

Wat niet overeenkomt met de bevindingen uit de praktijk is dat medewerkers minder stress ervaren als gevolg van het thuiswerken. Eerder onderzoek van het Trimbos instituut laat juist zien dat er juist meer stress en depressieve gevoelens worden ervaren als gevolg van het Coranavirus. Dit komt ook naar voren uit de gesprekken die wij voeren met klanten. Op dit moment ervaren wij veel vraag naar oplossingen waarmee medewerkers beter om kunnen gaan met stress en mentaal weerbaarder maken.

Een mogelijke verklaring voor dit verschil is dat medewerkers in het werk zelf als minder stressvol beschouwen, maar de situatie in het algemeen juist als meer stressvol. Het gebrek aan verbinding, de continue onzekerheid ten aanzien van de maatregelen en consequenties van het virus, maakt dat het leven als stressvoller wordt ervaren. Het Coronavirus is daarmee geen directe aanleiding tot de problemen die we nu zien, maar maakt wel dat er nog een belastende factor bij komt. Dankzij het Coronavirus zijn er nog meer ballen die we tegelijkertijd omhoog moeten houden.

Zoals aangegeven vond dit onderzoek plaats op het moment dat scholen en kinderopvangcentrums open waren. Verder onderzoek in tijden van de volledige lockdown moet uitwijzen of deze conclusies in dat geval overeind blijven. De verwachting is dat het thuis zijn en moeten lesgeven van kinderen tot meer stress leidt in zowel de context van het werk als de situatie in het algemeen.

De thuiswerksituatie heeft ertoe geleid dat we een stuk effectiever met onze tijd kunnen omgaan. In tegenstelling tot het kantoor is de thuisomgeving een uiterst efficiënte werkplek geworden waarin we een stuk minder worden afgeleid en meer gestructureerd kunnen werken. Voor deze toename in de productiviteit betalen we echter wel een hoge prijs.

De emotionele gevolgen van het thuiswerken

Een derde van de medewerkers haalt minder plezier uit het werk.

Het thuiswerken heeft ons dus productiever gemaakt. Toch zien we dat bijna een op de drie (32%) respondenten op dit moment minder plezier aan zijn of haar werk beleeft. Ruim 37% geeft zelfs aan dat ze hun werk op dit moment minder leuk vinden dan voor de uitbraak van Corona. We zien dus dat een hogere productiviteit niet direct leidt tot meer werkplezier.

Uit dit onderzoek komt in ieder geval een duidelijk signaal naar voren waarmee dat te maken kan hebben. Van de respondenten geeft namelijk 61% aan dat ze door het thuiswerken minder contact hebben met collega’s.

Veel van het contact met collega’s verloopt in deze tijden online. Vergaderingen en het contact in het algemeen hebben daarmee een veel meer planmatig en gestructureerd karakter gekregen. De digitale interactie via een beeldscherm maakt dat er minder ruimte is voor small talk, humor en gesprekken zonder specifiek doel, terwijl dit juist zo belangrijk is in deze bijzondere tijden. Daar komt bij dat er geen plaats meer is voor de gebruikelijke bedrijfsborrel of andere evenementen die met elkaar gehouden kunnen worden. De mens is van nature een sociaal dier die gewend is om in groepen te leven en met elkaar op te trekken. We hebben onze collega’s nodig om ons werk betekenisvol en leuk te maken. Op het moment dat we – alleen – vanuit huis moeten werken, zien we dat onze efficiëntie stijgt, maar ons werkplezier sterk afneemt.

Al met al, kunnen we dus concluderen dat het thuiswerken sterke nadelige effecten heeft op de vitaliteit van werkend Nederland. Hoewel de productiviteit van medewerkers is gestegen zien we dat er meer fysieke klachten zijn en ons werk minder plezier en voldoening oplevert. Voor het realiseren van gezond en veerkrachtig personeel is er voor organisaties dus een belangrijke rol weggelegd om medewerkers goed te begeleiden.

Mocht je geïnteresseerd zijn in de oplossingen die wij bieden om medewerkers te ondersteunen in deze bijzondere tijden? Neem dan contact met mij op!