Dit artikel maakt onderdeel uit van de gratis whitepaper: ‘Vitaal leiderschap als onderdeel van de vitaliteit strategie’. Het handboek laat zien hoe je vitaal leiderschap implementeert binnen een organisatie.
Het heeft mij ruim 10 jaar, 2 universitaire studies en een dozijn aan trainingen gekost om erachter te komen dat het aansturen van een organisatie op basis van waarden de enige manier is om een organisatie daadwerkelijk te kunnen veranderen. Voordat ik uitleg wat een waardengedreven organisatie doet of betekent wil ik eerst stil staan bij de reden waarom veel verandertrajecten gedoemd zijn te mislukken.
Vitaal leiderschap als onderdeel van de vitaliteit strategie
Een praktische handleiding voor HR-professionals en leidinggevenden voor het realiseren van vitale en gedreven medewerkers.
Hoe een waardengedreven organisatie niet werkt
De meeste organisaties werken aan de hand van de Gap-benadering en stellen daarbij de vraag: wat is er nu niet, wat er wel moet zijn? Op basis van deze vraag wordt er een uitdagend doel gesteld die de richting van de organisatie bepaald. Vervolgens wordt – door het management – bedacht wat de beste manier is om dit resultaat te bereiken en worden de bijbehorende doelstellingen opgesteld. Een lap aan taken met strakke deadlines moeten er vervolgens voor zorgen dat alle medewerkers hun best doen om het beoogde doel te realiseren.
Mensen willen graag gezien worden voor hetgeen wat ze doen. Een complimentje op zijn tijd is daarom geen overbodige luxe.
Het gevolg van een doel gedreven organisatie: veel communiceren, veel commanderen en vooral veel controleren. Het kost continu energie om het geheel in beweging te houden. Het grootste nadeel is echter dat het op geen enkele wijze inspireert. Niemand wordt aangesproken op aspecten van het werk die echt als waardevol worden ervaren.
Het stellen van doelen is binnen veel organisaties het middel om veranderingen teweeg te brengen. Hogere verkoopcijfers, meer declarabel zijn, gezonder leven enzovoorts. Natuurlijk wakkert dit een zekere beweging aan. Doelen geven focus, wijzen je de weg en maken je creatief. Zeker wanneer deze gekoppeld worden aan een bonus. Maar op het moment dat er een fundamentele verandering plaats moet vinden, schieten doelen te kort. Ze sluiten niet aan op het meest basale niveau van wat mensen drijft. Er gaat geen hart sneller kloppen van een doel dat 10% hoger ligt dan vorig jaar. Er zit geen emotionele waarde achter!
Doelen- versus waarde gedreven organisatie
Zou het niet beter zijn als je mensen kunt inspireren in plaats van controleren? Als je mensen kunt aanspreken op de aspecten van het werk waar ze daadwerkelijk blij van worden? Waar een doel aanspraak doet op het rationele deel van ons brein, sluit een waarde aan bij ons emotionele brein. Hierdoor is de aansluiting wellicht onbewust, maar vele malen sterker en authentieker.
Op basis van onderzoek en mijn persoonlijke ervaring zijn er 5 waarden waar mensen daadwerkelijk energie van krijgen:
Autonomie
Autonoom zijn betekent letterlijk het vrij zijn van bestuur en behelst de mogelijkheid om je eigen beslissingen te nemen. Er is ook geen grotere stressfactor dan een gebrek aan keuzes in je werk.
Vakmanschap
Een tweede belangrijke waarde is vakmanschap. De wil om beter te worden ‘in iets’ is een sterk drijvende factor voor de mens. Denk maar aan de hoeveelheid uren die mensen steken in het beoefenen van hun sport of in het leren bespelen van een muziekinstrument. Voor werk geldt dat niet anders. Iedereen heeft de behoefte om dit zo goed mogelijk te doen.
Erkenning
Mensen willen graag gezien worden voor hetgeen wat ze doen. Een complimentje op zijn tijd is daarom geen overbodige luxe. Erkenning zit hem voor een deel in het salaris dat mensen krijgen, maar komt ook terug in andere aspecten zoals het ontvangen van aandacht, vertrouwen en respect.
Betekenis
Het is moeilijk om te leven in een wereld die geen betekenis heeft. Om die reden vinden we het erg belangrijk dat we er toe doen. Dat ons werk ergens een concrete bijdrage aan levert.
Verbinding
In contact staan met anderen, leren van anderen en delen met anderen. We doen dingen graag samen. Bij voorkeur met mensen die we al kennen. De mate waarin mensen in verbinding staan met elkaar is zeer bepalend voor de werktevredenheid.
Meer energie en plezier
Ongeacht of je nu aan de slag wilt gaan met het verbeteren van de kwaliteit van de dienstverlening, of meer aandacht wilt op het gebied van vitaliteitsmanagement. Fundamentele veranderingen worden vooral bereikt op het moment dat je mensen weet te raken. De kans dat dit lukt is groter als daarin de focus verschuift van een doelstelling gerichte benadering naar een waarden gerichte benadering. Dit kan vrij eenvoudig. Het enige wat je hoeft te doen is regelmatig de vragen te stellen:
Kijk daarbij vooral naar de momenten waarop je mensen met plezier ziet werken. Daar zitten de meeste van dit soort elementen in verborgen. Spoor ze op en vergroot ze uit.
Veel succes en plezier!
Edwin van der Scheer
