Onlangs ben ik teruggekomen van een onvergetelijke reis door Latijns Amerika. De backpack heeft weer plaatsgemaakt voor de sportieve HC Health-tas. Dus nu is het tijd om verder te werken aan onze missie om het Nederlandse bedrijfsleven nog vitaler te maken. Om te beginnen wil ik mijn reiservaringen met jullie delen. Een prachtige reis die mijn vriendin en ik in vier maanden langs Mexico, Belize, Guatemala, El Salvador, Nicaragua, Costa Rica, Panama, Peru en Colombia heeft gebracht.
‘Een strategisch vitaliteitsbeleid in 5 stappen’
Vitaliteit staat hoog op de agenda. Maar hoe ontwikkel je een strategisch vitaliteitsbeleid? Je leest het in deze praktische handleiding voor HR-professionals.
Mijn passie voor sport en gezondheid hebben er toe geleid dat ik tijdens mijn reis beter inzicht kreeg. Met name in de volgende thematieken in Latijns Amerika:
1. De leefstijluitdagingen;
2. Vitaliteitsmanagement op de werkvloer.
Door mijn reiservaringen te delen hoop ik collega’s, familie, vrienden en mijn professionele netwerk te laten zien welke leefstijl gerelateerde gezondheidsproblemen er in Latijns Amerika zijn. En waarom gezondheidsmanagement in het Latijns Amerikaanse bedrijfsleven steeds meer aandacht krijgt.
De leefstijluitdagingen
Overgewicht & Obesitas: niet zo gek met al die suikers en fastfoodketens De afgelopen jaren is er wereldwijd vooruitgang geboekt in verschillende gezondheidsindicatoren zoals de levensverwachting en de kwaliteit van leven. Desondanks neemt het aantal chronische aandoeningen toe en dat is voor een groot deel te wijten aan leefstijlfactoren als ongezonde voeding, roken, alcohol en onvoldoende bewegen. Maar hoe zit dit nou precies in Latijns Amerika?
Wat opviel tijdens mijn reis is het aantal mensen met overgewicht. Ik heb het opgezocht en wat blijkt: van de 625 miljoen mensen in Latijns-Amerika en de Caraïben kampen er 360 miljoen met overgewicht. Daarvan zijn er ook nog eens 140 miljoen obees. Net als in de rest van de wereld zorgt dit voor vele problemen zoals de toename van chronische ziektes en kosten voor de gezondheidszorg.
Suikers en overgewicht
Toch zijn deze cijfers enigszins te verklaren als men zich realiseert dat op elke hoek van de straat wel suikerhoudende voedingsmiddelen beschikbaar zijn. Het brood bij de bakker is gevuld met suiker en zelfs het drinkwater wordt gecombineerd met suikerhoudende siroop. Helaas zag ik ook dat ongezonde voeding zwaar wordt gepromoot. Waar de grote fastfood ketens als de Mac Donalds, Burger King en Taco Bell in Europa terrein verliezen zijn deze steeds meer te zien in de arme delen van Latijns Amerika. De granen, vruchten en het fruit hebben plaatsgemaakt voor suikers, suikers en nog eens suikers.
Behalve dat suikers geïntegreerd lijken te zijn in de cultuur speelt het mee dat ongezonde voeding (veelal met suikerhoudende producten) een stuk goedkoper zijn de gezonde producten. En dat dit een rol speelt in het koopgedrag van ongezonde producten heb ik zelf ondervonden. Mede door ons strikte backpackers budget viel de keuze (te vaak) op ongezonde producten. Laat staan hoe dit zou zijn voor de gemiddelde Latijns Amerikaan waarbij helaas nog velen onder de armoedegrens leven. Stel je eens voor dat een fles water €2,00 kost en een fles Inca Cola (soort namaak Cola) €0,65. Drie keer raden welke drank het meest geconsumeerd wordt. Juist: de Cola! Kortom, suikers zijn overal, goedkoop en voor velen een smaaksensatie met als gevolg dat hele populaties (onbewust) verslaafd zijn aan deze dik makende sluipmoordenaar.
Minder rokers, maar meer drinkers
Afgelopen maart bevond ik mij in Panama en het viel mij op dat ik niemand heb zien roken. Dat triggerde mij om de statistieken in te duiken en blijkt dat in Panama slechts 3,5% van de bevolking ouder dan 15 jaar rookt. Enigszins tegen mijn verwachting in blijkt Latijns Amerika een voorbeeld te zijn in het controleren van tabaksgebruik. Sinds 1980 is het tabaksgebruik gedaald van 21,4% naar 11% in 2015. Vergeleken met Nederland, waar tussen 1990 en 2017 het totale percentage rokers onder de bevolking van 18 jaar en ouder is gedaald van 35,7 naar 22,9%, doen de meeste Latijns Amerikaanse landen het dus een stuk beter.
Maar hoe doe je dat dan? Sinds 2005 heeft het continent naar wat blijkt effectieve strategieën ingezet om het gebruik en aanbieden van tabaksproducten terug te dringen. Zo hebben 14 landen in Latijns Amerika een wet aangenomen, die wij in Nederland ook kennen, waarbij er niet gerookt mag worden in publieke ruimtes. Andere strategieën die effectief zijn is de ban op het adverteren op tabaksverkoop, gezondheidswaarschuwingen op verpakkingen en verhogen van belastingen. Ondanks de sterke daling in tabaksgebruik zijn nog 9,4% van alle mensen die overlijden gerelateerd aan tabaksgebruik.
Alcoholgebruik
Als we dan kijken naar het alcoholgebruik zien we toch een heel ander beeld. Ik zal niet ontkennen dat ik tijdens mijn reis geen alcohol heb gedronken. In tegendeel, ik vond het heerlijk om bij de vele prachtige zonsondergangen een biertje te drinken. En ik was niet de enige die er zo over dacht. Alcoholgebruik blijkt een groot probleem te zijn in Latijns Amerika. Waar wereldwijd het aantal sterfgevallen gerelateerd aan alcohol ligt op 1,5% is dat in Latijns Amerikaanse landen 4,5%!
Ik vermoed persoonlijk dat dit o.a. komt door het warme klimaat, de relatief goedkope prijzen en sterke promotie van alcohol. Zo kost een Corona in Nederland gemiddeld € 5,00 en in Mexico € 0,50. Ook zie je dat grote organisaties als Heineken heel actief hun product promoten. In elk dorp zie je wel een muurschildering van Heineken en zelf fitnesstoestellen aan het strand in Mexico zijn gepromoot door Heineken. Net als de suikers lijkt alcohol onderdeel te worden van de cultuur en zijn veel mensen (onbewust) verslaafd. Genoeg werk aan de winkel voor de gezondheidsbevorderaars!
Latijns Amerikanen bewegen wereldwijd het minst
Net als de eerder besproken leefstijlfactoren heeft te weinig bewegen een grote impact op chronische aandoeningen en de kwaliteit van leven. Om in beweging te blijven stonden mijn vriendin en ik op met de 7 minute-workout. Met behulp van deze app werkten wij ons zeven minuten in het zweet met enkele kracht- en bewegingsoefeningen. Daarnaast probeerden wij af en toe in de ochtenden te hardlopen, bezochten we een (buiten) fitness of speelde ik een potje voetbal met de lokale bevolking. Ook de vele activiteiten die wij ondernamen maakten het voor ons redelijk eenvoudig om aan onze beweging te komen. Zo hebben we meerdere hikes gedaan door prachtige bergachtige landschappen en vulkanen, heb ik regelmatig gesurft en gewandeld door mooie koloniale dorpen en machtige steden. Hieronder een korte impressie van deze avonturen.
Primaire behoeften
Voor een avontuurlijke sportliefhebber als ik was het redelijk eenvoudig, maar hoe is dit voor de gemiddelde Latijns Amerikaan?
Uit een grootschalig onderzoek tussen 2000 en 2016 naar het wereldwijde beweeggedrag blijkt dat de Latijns Amerikaanse bevolking het minst goed presteert. Ruim 39% van de regio beweegt onvoldoende. Dat betekend dat volwassenen niet voldoen aan de beweegnorm: gedurende 1 week minstens 5 keer 30 minuten matig tot intensief bewegen. Vooral vrouwen blijken onvoldoende te bewegen (44%). Toch verbaasden deze cijfers mij niet aangezien het klimaat warm en vochtig kan zijn en het landschap bergachtig is. Bovendien ligt, kijkend naar de piramide van Maslow, de primaire behoefte voor velen op de lichamelijke behoeften zoals eten en drinken en een zekere mate van veiligheid en zekerheid. Werken aan een gezonde leefstijl is minder van belang zijn.
Anno 2019 is er gelukkig steeds meer aanbod om te sporten en bewegen. Vooral in de grote steden als Medellín, Lima, Mexico City, Panama Stad en San Jose zijn er talloze opties. Er ontstaan actieve groepen met mensen die o.a. samen hardlopen, surfen, tennissen en zwemmen. Vanuit de overheid worden er ook steeds meer mogelijkheden gecreëerd door bijvoorbeeld prachtig aanlegde parken met sportmogelijkheden zoals bootcamp-, yoga- en hardloopopties. Vanuit mijn werk als vitaliteitsconsultant was ik erg geïnteresseerd hoe het bedrijfsleven in Latijns Amerika aankijkt tegen het bevorderen van fitte en vitale medewerkers. Aan de hand van een tweetal interessante studies en een gesprek met ex-medewerker van Citi Bank uit Costa Rica ga ik hier volgende week dieper op in met deel 2 van dit artikel.
